ولایت فقیه

♦ زمان برگزاری کلاس آنلاین این درس دوشنبه ها ساعت 15 می باشد.

عنوان درس: ولایت فقیه

مقدار ساعت:   32 ساعت

نوع درس:         نظری

پيش‌نياز:           ندارد

هدف: تبیین مبانی کلامی نظام سیاسی شیعه در عصر غیبت و شناخت استدلالی مشروعیّت، شرایط، وظایف و اختیارات حاکم اسلامی از دیدگاه شیعه، با رویکرد کلامی

سرفصل‌ها:

1. کلیات (مفاهیم، ضرورت بحث، پیشینه، منابع).
2. مباحث مقدماتی (چیستی نظام سیاسی شیعه و ولایت فقیه، ضرورت، فلسفه و اهداف حکومت اسلامی در دوران غیبت، کلامی یا فقهی بودن بحث ولایت فقیه).
3. مبانی کلامی نظام سیاسی شیعه در عصر غیبت:
   • پیوستگی اسلام و سیاست؛
   • اذن الهی؛ منشأ مشروعیت حکومت؛
   • مردم؛ تحقق بخش حکومت اسلامی.
4. ادله ولایت فقیه:
   • ادله عقلی:
     • اصل تنزل تدریجی؛
     • ضرورت نظم در جامعه اسلامی؛
     • جامعیت و جاودانگی احکام اسلام؛
     • دَوَران امر بین تقدم مأذون در تصرف و غیر مأذون.
   • ادله نقلی:
     • آیات؛
     • روایات.

5. شرایط حاکم اسلامی (ولی فقیه):
   • علم به آموزه‌ها و احکام الهی (فقاهت)؛
   • کفایت، کاردانی و تدبیر؛
   • صلاحیت اخلاقی، تقوا و عدالت.
6. وظایف و اختیارات ولی فقیه:
   • ولایت مقیّده و مطلقه؛
   • ماهیت حکم ولایی در چارچوب ولایت مطلقه؛
   • نسبت حکم ولی فقیه و فتوای مرجع تقلید.
7. پاسخ به شبهات مهم:
   • ولی فقیه و نیاز به تخصص‌های متعدد؛
   • خبرگان و شبهه دور؛
   • محدود نبودن زمان ولایت فقیه؛
   • ولایت فقیه در خارج از مرزها؛
   • ولایت مطلقه و حکومت استبدادی.

متن آموزشی:

منبع اصلی:

1. ولایت فقیه و رهبری در اسلام/ عبدالله جوادی آملی/ تهران/ مرکز نشر فرهنگی رجاء/ 1368ش.
2. ولایت فقیه و حاکمیت ملت/ سید حسن طاهری خرم آبادی/ قم/ انتشارات اسلامی جامعه مدرّسین/ 1360ش.
3. ولایة الفقیه ابعادها و حدودها/ محمد هادی معرفت/ تهران/ معهد الشّهید مطهّری للدّراسات الأسلامیّة/ بی تا.
4. ولایت فقیه، ولایت فقاهت و عدالت/ عبدالله جوادی آملی/ قم/ اسراء/ 1387ش.

منبع فرعی:

1. ولایت فقیه/ امام خمینی/ تهران/ مؤسسه تنظیم ونشر آثار امام خمینی (ره)/ 1394ش.
2. حکومت اسلامی/ امام خمینی/ تهران/ مؤسسه تنظیم ونشر آثار امام خمینی (ره)/ 1374ش.
3. مبانی حکومت اسلامی/ جعفر سبحانی/ قم/ توحید/ 1362ش.
4. نظريه سياسى اسلام/ جلد 1و2/ محمد تقی مصباح یزدی/ قم‏/ موسسه آموزشى و پژوهشى امام خمينى/ 1396ش.
5. بشارت مصباح/ محمد تقی مصباح یزدی/ قم/ انتشارات مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمينى/ 1391ش
6. دین و دولت/ علی ربانی گلپایگانی/ تهران/ موسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر/ ۱۳۸۱ش.
7. نظام الحکم والإدارة فی الإسلام/ باقر شریف القرشی/ نجف/ مطبعة الآداب/ 1386 ق.
8. نظریة الحکم فی الإسلام/ محسن اراکی/ قم/ مجمع الفکر الإسلامی/ 1425ق.
9. چالش‌های فکری نظریه ولایت فقیه/ مصطفی جعفرپیشه فرد/ قم/ بوستان کتاب/ 1394ش.